Tımar Sistemi Nedir ? Dirlik Türleri Nedir ? Tımar Sisteminin Faydaları Nelerdir ?

Tımar Sistemi Nedir ? Dirlik Türleri Nedir ? Tımar Sisteminin Faydaları Nelerdir ?

Tımar Sistemi Nedir ? Dirlik Türleri Nedir ? Tımar Sisteminin Faydaları Nelerdir ? Bu yazımızda biraz Osmanlı döneminden bahsetmek istedik. Osmanlı döneminde adını çokça duyduğumuz tımar sistemi Kpss, Yks gibi sınavlarda karşımıza çıkmaktadır. Gelin bakalım tımar sistemi neymiş ?

Tımar Sistemi Nedir ?

Tımar sistemi, Osmanlı’da devlet adına çalışan askerler ve memurlara hizmetleri karşılığında maaş vermek yerine, toprak tahsis etmek üzerine kurulu bir sistemdir.




Kimi kaynaklarca Orta çağ İslam geleneğine, kimi kaynaklarca ise eski Hitit kültürüne dayandırılan sistemin, eski ismi İkta’dır. Bilinen en net kaynaklar ise Selçuklular ve Osmanlı Devleti’nde uygulandığı yönündedir.




Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinden beri uygulanan bu sistemin temel amacı, belli bölgelerdeki kamu arazilerinde asayişi ve vergi toplama sorumluluğunu sipahilere bırakmak ve arazilerin işleme görevini sipahilere devrederek bağlılığı arttırmaktır. Ayrıca bu sistem sayesinde Osmanlı Devleti sipahi (atlı asker) gücünü artırmıştır.




Bu sistemde sipahiler, sorumluluğunu aldığı tımarı (araziyi) işlemesi için köylülere kiralardı. Oradan elde edilecek gelirin büyük bir çoğunluğunu alır, köylüye de hakkını verirdi. Ancak köylü, araziyi 3 yıllığına kiraladıysa, 3 yıldan önce araziyi bırakamaz, bıraktığı takdirde sipahiye tazminat ödemek zorunda kalırdı.

Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda ağırlıklı olarak Rumeli, Bosna, Teselya, Mora gib bölgelerde uygulanmıştır. Anadolu topraklarında ise Batı ve Orta Anadolu’da yoğunken, Doğu topraklarında ve günümüzde Orta Doğu olarak adlandırılan Şam, Halep, Mısır, Arabistan gibi bölgelerde oldukça seyrek görülmüştür.

Tımar Sisteminin Faydaları

Osmanlı Devleti’nin süvariye dayalı sipahi gücünü ve merkezi otoritenin taşradaki hükmünü askeri, iktisadi ve idari açıdan sentezlemeyi başarmıştır. Tarımsal üretime dayalı bu sistemde, işlenen toprak hem köylüye hem sipahiye, hem de yöneticilere fayda sağlamaktaydı. Aynı zamanda merkezi yönetime bağlılığı arttırmaktaydı. Burada yöneticilik yapan sipahiler, savaş zamanında kısa sürede atlı askere ve alt rütbeli bir subaya dönüşebilmekteydi. Bu sistem sayesinde, devlet tarım arazilerinden vergi toplamak için uğraşmamış, bunu yerel yönetici ve sipahilere devredip, toplanılan vergilerin doğrudan asker yetiştirilmek üzere kulanılmasını sağlamıştır. Öte yandan tarım üretimini de garanti altına almıştır.

Tımar Sisteminin Sonu

Ateşli silahların ve para ekonomisinin yoğun olmadığı dönemlerde çok iyi işleyen tımar sistemi, ateşli silahların yaygın kullanılmasıyla beraber sekteye uğramıştır. Süvari ve sipahilerin ateşli silahlar karşısında çaresiz kaldığını gören yönetim, Yeniçerilere ağırlık vermeye başlamıştır. Yeniçeriler maaşlarını, direkt hazineden nakit olarak, ulufe yöntemiyle aldığı için tarım arazileri üzerindeki askeri egemenlik önemini yitirmeye başlamıştır. Devlet Yeniçeri sayısını arttırmış, bu da nakit para ihtiyacını doğurmuştur. Bu dönemden sonra ufak çaplı tımarlar devam etse de eski önemini çoktan yitirmiş bir kurum olarak 19. yüzyıl başlarına kadar devam etmiş ve 1839 yılındaki Tanzimat Fermanı ile tamamen ortadan kaldırılmıştır.

Tımar Sistemi Nedir ? Dirlik Türleri Nedir ? Tımar Sisteminin Faydaları Nelerdir ? Konularını eğitim paketlerimize derleyerek sizin için hazırladık. Birçok alandaki sınava kendinizi hazırlamanız için eğitim paketlerimizi ve başarı öykülerimize göz atmanızı öneririz.